Motto festiwalu pochodzi z książki Moniki Sznajderman Błazen. Maski i metafory: „Mnie interesują tereny dalekie od mainstreamu, pogranicza, marginesy i opłotki kultury, nieoczywiste na pierwszy rzut oka skojarzenia i konteksty, Bystroniowe «tematy, które mi odradzano»”.
W 2018 roku Festiwal Literatury i Teatru „Between.Pomiędzy” odbędzie się w dniach 14-20 maja, a jego tematem przewodnim są Mapy. Organizowany od dziewięciu lat festiwal szkicuje własną geografię kulturową, która bezwiednie kieruje nas ku nieoczywistym kontekstom, zapomnianym traktom i twórczym rubieżom. Podczas podróży, mapy pobudzają wyobraźnię: zarówno gdy opadamy z Sopotu do Wołowca, jak i kiedy mozolnie wdrapujemy się z Gardzienic, czy z Wrocławia, przez Supraśl, do Trójmiasta.
Podczas spotkań z literaturą, teatrem, muzyką – czy też innymi formami sztuki – przytrafiają się przygody o charakterze bardziej lub mniej metaforycznym. Festiwal „Between.Pomiędzy” daje okazję, by prowadzone na Wydziale Filologicznym Uniwersytetu Gdańskiego badania w sposób praktyczny wprowadzać w przestrzeń publiczną. Zdarza się, że słoneczna plaża czy sopockie molo stają się miejscem ożywionej dyskusji uczniów, studentów, doktorantów z doświadczonymi badaczami i uznanymi artystami, a przy okazji niekiedy również i z przypadkowymi przechodniami. Chodzi właśnie o żywotność – w założeniu festiwal ma być miejscem spotkania.
Nie po raz pierwszy gośćmi będą autorzy Wydawnictwa Czarne. Tym razem jednak wydawnictwo przybliżamy w szerszym kontekście. Podczas cyklu rozmów z Moniką Sznajderman, spotkań z Andrzejem Stasiukiem, a także koncertu tego ostatniego z Mikołajem Trzaską będzie swoistą rezydencją Czarnego w Trójmieście. Istotną rolę odgrywają w niej tłumaczenia fragmentów tekstów Sznajderman i Stasiuka – a także opowiadania Zygmunta Haupta – na język angielski. Podjęte będzie również wyzwanie, jakim jest aktorsko-muzyczna współpraca przeprowadzona w ramach BOTO czyta Stasiuka. Wydarzenia związane z festiwalem odbywają się przede wszystkim w Sopocie – w Teatrze BOTO, Teatrze na Plaży, Dworku Sierakowskich oraz na Scenie Kameralnej Teatru Wybrzeże – lecz gościmy również w pozostałych miastach Trójmiasta.
W programie zaplanowano spektakle, które zostaną zaprezentowane na Scenie Głównej Teatru Wybrzeże (Mapa i terytorium) oraz na Scenie Kameralnej Teatru Muzycznego (Krwawe gody). Z kolei Teatr Gdynia Główna zrealizuje z brazylijskim Teatrem Máskara kilkudniowe warsztaty teatralne, zakończone publicznym pokazem. W festiwalu bierze udział wielu znakomitych gości, zarówno krajowych, jak i zagranicznych. Część spotkań – szczególnie tych o charakterze naukowym – prowadzona jest w języku angielskim.
Warto podkreślić, że otwarcie festiwalu odbędzie się w Bałtyckim Kampusie Uniwersytetu Gdańskiego.
Skąd przyjeżdżają goście? Wioleta Fiuk, Bogusław Żyłko i Małgorzata Czermińska z różnych stron Trójmiasta. Piotr Tomaszuk z Supraśla. Zbigniew Benedyktowicz, Małgorzata Grzegorzewska i Paweł Potoroczyn z Warszawy. Przemysław Czapliński i Maciej Rychły z Poznania. Jarosław Fret z Wrocławia. Robson Corrȇa de Camargo – wraz z grupą sześciu aktorów/badaczy – z brazylijskiej Goiânii. Stanley Gontarski z Tallahassee. Wolfgang Görtschacher z Salzburga. Octavian Saiu z Bukaresztu. Jon McKenna z Londynu. Jonathan Heron z Warwick, a Nicholas Johnson z Dublina. Zbigniew Kulik z Karpacza, a Wojciech Zieliński ze Szczecina. Monika Sznajderman i Andrzej Stasiuk przyjeżdżają z Wołowca, kierując się przez Sopot do Warszawy.
FESTIWAL W SKRÓCIE:
● 10 spotkań autorskich i dyskusji tematycznych
● 8 przedstawień teatralnych
● 6 koncertów jazzowych (i nie tylko)
● 3 czytania performatywne
● 3 projekcje filmowe
● 2 wystawy
● 1 słuchowisko radiowe
● 1 happening
● 1 premiera światowa
● 24 godziny warsztatów
● 24 godziny sesji naukowych
W ramach programu festiwalu odbędą się:
- spotkania autorskie z pisarzami i poetami – Monika Sznajderman, Andrzej Stasiuk, Mieczysław Abramowicz, Michael Edwards,
- spektakle teatralne – Ostatnia taśma Teatru ZAR, Dziady. Noc druga Teatru Wierszalin, Mapa i terytorium Teatru Wybrzeże, Uchodźcy. Testigo documentary grupy DzikiStyl Company, BOTO czyta Stasiuka (Góra-Weber, Nalepa, Dymiter, Wojtczak), Krwawe gody SWA im D. Baduszkowej, Tod i Trauma Cricoteki oraz pokaz pracy warsztatowej Company Teatru Máskara i Teatru Gdynia Główna,
- koncerty – Mateusz i Maciej Rychły, Mikołaj Trzaska, Leszek Kułakowski, Piotr Krępeć, Irek Wojtczak / Lena Gruszczyńska / Kamil Pater / Kamil Piotrowicz oraz Maciej Sadowski Kwadrat,
- dyskusje – Paweł Potoroczyn, Piotr Tomaszuk, Jarosław Fret,
- spotkania z badaczami – Przemysław Czapliński, Olga Kubińska, Małgorzata Czermińska, Jean Ward, Monika Szuba, Maria Fengler, Żaneta Nalewajk-Turecka, Zbigniew Benedyktowicz, Artur Blaim, Bogusław Żyłko, Stanisław Rosiek,
- warsztaty teatralne – SE Gontarski, Jon McKenna, Robson Corrȇa de Camargo, Nicholas Johnson, Jonathan Heron,
- filmy – Ucho wewnętrzne, … but the clouds…, Z tego samego ogrodu,
- happening – Martin Blaszk,
- słuchowisko radiowe – Noc Stasiuka,
- sesje naukowe,
- oraz wystawy obrazów (Wojciech Zieliński) i fotografii (Zbigniew Kulik).
W organizacji festiwalu biorą udział pracownicy, doktoranci i studenci Wydziału Filologicznego (Instytutu Anglistyki i Amerykanistyki oraz Katedry Dramatu, Teatru i Widowisk) Uniwersytetu Gdańskiego. Festiwal współpracuje z kołami studenckimi Brikolaż oraz Poetry Time!
IX Festiwal Between.Pomiędzy jest organizowany przez Fundację Between.Pomiędzy i Uniwersytet Gdański we współpracy z Teatrem Wybrzeże i Teatrem BOTO.
WYDAWNICTWO CZARNE
Tegoroczne działania skupiają na temacie „Mapy”. Jako Between.Pomiędzy starają się kreślić kulturowe mapy, zarysowywać punkty odniesienia i nieustannie wobec nich podróżować. Do podjęcia tematu „map” sprowokowały w znacznej mierze książki, które ukazały się nakładem Wydawnictwa Czarne. O niektórych z nich już rozmawiano, podczas wprowadzających do festiwalu marcowych spotkań w Teatrze BOTO.
Podczas samego festiwalu gośćmi są Monika Sznajderman oraz Andrzej Stasiuk, założyciele Czarnego, z którymi przeprowadzony będzie szereg spotkań. O „Fałszerzach pieprzu” rozmawiać będzie z Moniką Sznajderman gdański pisarz Mieczysław Abramowicz, którego książka „Każdy przyniósł, co miał najlepszego” stanowi znakomitą kanwę do rozmowy o „Śladach pamięci” (poniedziałek, 14 maja). Podczas innej rozmowy Moniki Sznajderman, tym razem ze Stanisławem Rośkiem, tematem będzie tom „Błazen”.
Maski i metafory – wszak wydawnictwo słowo/obraz terytoria było pierwszym wydawcą tej książki (wtorek, 15 maja). W poniedziałek od godziny 16.00 w Teatrze BOTO odbędzie się rozmowa o Książkach Moniki Sznajderman oraz o Mapach Andrzeja Stasiuka. Specjalnie na tę okazję David Malcolm tłumaczy na angielski fragmenty twórczości obojga pisarzy, a Sylwia Góra-Weber, Adam Nalepa, Marcin Dymiter i Irek Wojtczak przygotowują przedstawienie BOTO czyta Stasiuka.
We wtorek, również w Teatrze BOTO, wyświetlony zostanie film Magdaleny Gubały i Szymana Uliasza „Ucho wewnętrzne”, poświęcony Mikołajowi Trzasce, znów będzie można posłuchać tłumaczeń Davida Malcolma, a o 21.00 będzie miał miejsce wspólny koncert Mikołaja Trzaski i Andrzeja Stasiuka.
Ponowna rozmowa ze Stasiukiem, tym razem o Samuelu Becketcie, odbędzie się w środę przed południem w Dworku Sierakowskich. Gościem festiwalu jest także Zbigniew Benedyktowicz, który w Teatrze na Plaży opowie o prowadzonym przez niego kwartalniku „Konteksty”, jak również o wydanym przez Czarne Elementarzu Tożsamości (wtorek, 15 maja).
Wydawnictwo Czarne będzie jednym z tematów rozmów, poruszanych podczas sobotniego spotkania z Przemysławem Czaplińskim. Czytany będzie angielski przekład opowiadania Strachy Zygmunta Haupta. Opowiadanie tego ważnego dla Czarnego autora zostanie opublikowane w tłumaczeniu Davida Malcolma na anglojęzycznej witrynie Kultury Paryskiej w dniu otwarcia festiwalu.
Skoro zaś o lekturze mowa – przez cały tydzień trwania festiwalu wybrane książki Wydawnictwa Czarne można czytać w naszej Czytelni Festiwalowej, w kawiarni Młody Byron (Dworek Sierakowskich w Sopocie). Wybrane książki tego wydawnictwa będą dostępne w promocyjnych cenach w księgarni Książka dla Ciebie (Krzywy Domek w Sopocie) oraz w Księgarni Firmin (budynek Teatru Wybrzeże w Gdańsku).
WSPÓŁPRACA Z TEATREM WYBRZEŻE
Dzięki współpracy z Teatrem Wybrzeże możliwe są prezentacje przedstawień, wymagających większych przestrzeni teatralnych – co znacząco poszerza wachlarz przywoływanych podczas festiwalu rozwiązań artystycznych.
Na deskach Sceny Głównej Teatru Wybrzeże będzie można w tym roku obejrzeć głośny spektakl Mapa i terytorium w reżyserii Eweliny Marciniak, powstały na podstawie powieści Michela Houellebecqa. Interesuje nie tylko tytułowa „mapa”, lecz również obecne w przedstawieniu splatanie literatury i teatru. Pokaz Mapy i terytorium w ramach festiwalu odbędzie się w sobotę, 19 maja o godzinie 18.00.
Kilka dni wcześniej, w środę, 16 maja o godz. 19.30 na Scenie Kameralnej Teatru Wybrzeże (to już Sopot), będzie okazja obejrzeć – po raz pierwszy w Trójmieście – znany na świecie Teatr ZAR. Jarosław Fret, reżyser i założyciel tego teatru, w oryginalny sposób mierzy się z dramatem Samuela Becketta Ostatnia taśma. W ramach swojej inscenizacji Fret zakłada ewolucję spektaklu przez najbliższe dziesięciolecia, przynajmniej do czasu, gdy wcielający się w rolę Krappa Alessandro Curti obchodzić będzie 69 urodziny. Ostatnia taśma pokazywana będzie po włosku (z polskimi i angielskimi napisami), co gwarantuje niepowtarzalny charakter pokazu, którego realizacja możliwa była dzięki wsparciu Instytutu im. Jerzego Grotowskiego.
Już następnego dnia, w czwartek, 17 maja o godz. 19.00 na Scenie Kameralnej zaprezentowane będą Dziady. Noc drugą Teatru Wierszalin. Autorska interpretacja trzeciej części Dziadów proponowana przez Piotra Tomaszuka otwiera drogę do dalszych dyskusji nad dziełem Adama Mickiewicza, które przeprowadzone będą przy wsparciu trójmiejskich badaczy europejskiego romantyzmu.
BETWEEN W TEATRZE NA PLAŻY
Teatr na Plaży to miejsce wyjątkowe – bowiem scena jest tutaj rzeczywiście usytuowana na plaży. Z miejscem tym zaprzyjaźnieni jesteśmy „od zawsze”. W tym roku zaplanowano tu kilka wydarzeń otwartych dla szerokiej publiczności, a także robocze spotkania warsztatowe. We wtorek, 15 maja o godzinie 14.30 rozpoczną się spotkania z Żanetą Nalewajk-Turecką oraz Zbigniewem Benedyktowiczem, podczas których odbędą się rozmowy o prowadzonych przez nich kwartalnikach – „Tekstualia” oraz „Konteksty”. Z pewnością przywołana również będzie twórczość Cypriana Kamila Norwida, Elementarz tożsamości oraz, tak obecnie aktualną, tematykę związaną z interkulturowością. Z kolei w piątek, 18 maja, odbędzie się przedstawienie Uchodźcy. Testigo documentary w wykonaniu tancerzy tworzących DzikiStyl Company (godz. 19.00). W Teatrze na Plaży odbędą się także warsztaty teatralne S.E. Gontarskiego z Jonem McKenną.
