Na przestrzeni dziejów leworęczni nie mieli łatwego życia. I to nie tylko dlatego, że świat został „zaprojektowany” dla praworęcznych. Dawniej mańkutów uważało się bowiem za ułomnych oraz posądzano o same złe rzeczy – uprawianie czarnej magii, rzucanie uroków czy popełnianie przestępstw. Nawet według Biblii nie jest dobrze być osobą leworęczną – to bowiem cecha samego Szatana, który tą ręką chrzci swoich wyznawców.
Pozostałości po takim krytycznym spojrzeniu na mańkutów można znaleźć w dzisiejszych językach. Nawet w polskim mówimy, że gdy coś jest założone „na lewą stronę” to oznacza, że na tę niewłaściwą. Jeśli mówimy, że coś jest „lewe” mamy na myśli trefne, lipne, mające nielegalne pochodzenie. „Dwie lewe ręce” mają osoby leniwe, niezdarne, nieporadne. Negatywny wydźwięk ma też sformułowanie „załatwić coś na lewo”.
Dopiero gdy do historii przeszło kilka naprawdę wybitnych jednostek odznaczających się leworęcznością, jak np. Napoleon Bonaparte, Leonardo Da Vinci, Albert Einstein, zaczęto patrzeć na tę cechę łaskawszym okiem. Zaczęto też zastanawiać się, czy to przypadek, czy może osoby posługujące się sprawniej lewą ręką to jednostki szczególnie uzdolnione.
Najnowsze badania dowiodły, że przyczyną leworęczności jest gen PCKS6, który odpowiada za symetryczny rozkład ciała i jego narządów. Dopiero gdy zostanie on uszkodzony, jedna strona ciała zaczyna dominować nad drugą. U zwierząt przebadanych pod tym kątem zauważono nawet, że niektóre organy, jak wątroba czy trzustka – lokowały się odwrotnie, po lewej stronie ciała, a nie jak zawsze po prawej. Zatem, choć może trudno w to uwierzyć, to nie osoby leworęczne noszą w sobie jakąś mutację, a właśnie praworęczne, gdyż leworęczni potrafią się posługiwać obiema półkulami mózgu oraz bardzo często – obiema rękami. Najprawdopodobniej u człowieka musiał się pojawić wariant genu kodujący prawostronność i sprawniejsze posługiwanie się prawą ręką, bo u większości zwierząt preferencje te są rozłożone po równo. Osoby leworęczne są najwyraźniej pozbawione ludzkiego genu „prawostronności”, dlatego asymetria jest u nich mniejsza.
Dzięki większej symetrii mózgu osoby leworęczne zyskują wyjątkową kreatywność i pomysłowość. Szczególnie że to prawa półkula mózgu, bardziej aktywna u osób leworęcznych, odpowiada właśnie za twórcze myślenie, wyobraźnię przestrzenną, rozpoznawanie kształtów, wrażliwość na muzykę, w przeciwieństwie do półkuli prawej, zawiadującej uzdolnieniami technicznymi i logicznym myśleniem.
Życie w świecie praworęcznych jest nie lada wyzwanie dla mańkutów. Wymaga od nich przystosowania do otoczenia, przez co stale muszą „pracować” nad lewą stroną swojego mózgu, a to daje widoczne efekty. Leworęczni muszą nieustannie aktywować swoją lewą półkulę, dzięki czemu mają bogatsze słownictwo i choć ich średni iloraz inteligencji nie jest znacząco wyższy niż praworęcznych, to jest wśród nich proporcjonalnie więcej jednostek o inteligencji wybitnej, z ilorazem powyżej 140.
Co dziś wiemy o leworęcznych?
- Leworęczni stanowią ok. 10% populacji.
- U osób leworęcznych półkule mózgu są lepiej połączone, dzięki czemu szybciej reagują oni na bodźce. Łatwiej im używać obu półkul mózgu.
- Osoby leworęczne lub mające wielu leworęcznych krewnych mogą się pochwalić znacznie lepszą pamięcią epizodyczną (zapamiętywanie zdarzeń) niż semantyczną (zapamiętywanie faktów).
- Osoby leworęczne mają szczególne predyspozycje do uprawiania zawodów wymagających dużej kreatywności, jak np. artysta, naukowiec, polityk.
- Słynni leworęczni to np. Marylin Monroe, Królowa Elżbieta II, Książę Karol, Książę Wiliam, Barack Obama, Isaac Newton, Karol Darwin i Benjamin Franklin.
- Badania wskazują, że u mańkutów bardziej prawdopodobne jest to, że staną się alkoholikami, przestępcami, zachorują na schizofrenię lub będą dyslektykami. Osoby te są również bardziej narażone na chorobę Crohns’a, wrzodziejące zapalenie jelita grubego lub upośledzenie umysłowe. Leworęczne kobiety częściej zapadają na raka piersi.
- Leworęczni silniej odczuwają lęki, częściej zapadają na zespół stresu pourazowego i depresję. Są też bardziej nerwowi i trudno im się uspokoić.
- Naukowcy zwracają uwagę, że leworęczni osiągają dojrzałość płciową później niż praworęczni.
- Jak ustalili australijscy naukowcy, leworęczni myślą szybciej, szczególnie grając na komputerze, interpretując dużą ilość informacji lub uprawiając sport.
- Leworęczni częściej ulegają wypadkom samochodowym.
- Badania nad piśmiennictwem sugerują, iż w cywilizacjach starożytnych człowiek był leworęczny. Pismo egipskie, arabskie czy chińskie stosuje zapis sprzyjający leworęczności (od prawej do lewej lub kolumnami z góry na dół, również od prawej do lewej).
